Van: Robert Jan Hendriks

Psoriasis treedt op wanneer je immuunsysteem verkeerde signalen naar je huidcellen stuurt en hen vertelt om sneller te rijpen. Nieuwe cellen vormen zich zo binnen enkele dagen in plaats van binnen enkele weken. Je lichaam kan de overtollige huidcellen niet verwerken waardoor de huidcellen zich op het oppervlak van de huid opstapelen en waardoor er vlekvorminge psoriasis optreedt.

Psoriasis kan overal op de huid verschijnen, maar de hoofdhuid is één van de meest voorkomende plekken.

Psoriasis op de hoofdhuid kan variëren van mild (kleine, rode, huiduitslagachtige plekjes) tot ernstig (dikke, schilferige plaque).

Psoriasis op de hoofdhuid kan een ongemakkelijk brandend en jeukend gevoel veroorzaken, evenals ernstige roos.

Wat is de oorzaak van psoriasis op de hoofdhuid?

De exacte oorzaak is nog niet bekend. Sommige medische onderzoekers hebben theorieën over waarom mensen psoriasis ontwikkelen.

Wetenschappers hebben ongeveer 25 genvarianten geïdentificeerd, die het risico op psoriasis kunnen verhogen. Van deze genetische varianten wordt aangenomen dat ze veranderingen aanbrengen in de manier waarop het lichaam T-cellen produceert. T-cellen zijn de cellen van het immuunsysteem die normaal schadelijke indringers zoals virussen en bacteriën bestrijden. Bij mensen met psoriasis vallen de T-cellen ook per ongeluk de gezonde huidcellen aan. Deze reactie van het immuunsysteem leidt tot een reeks van reacties waaronder:

• vergroting van de bloedvaten in de huid;
• toename van de witte bloedcellen waardoor de huid, sneller dan normaal, nieuwe cellen aanmaakt;
• toename van huidcellen, T-cellen en andere cellen van het immuunsysteem;
• accumulatie van nieuwe huidcellen op het oppervlak van de huid;
• ontwikkeling van dikke, schilferige vlekken die in verband worden gebracht met psoriasis.

Meestal treden deze effecten op als gevolg van een trigger.

Wat zijn de symptomen van psoriasis op de hoofdhuid?

Psoriasis verschijnt meestal als een klein bultje, een papule, met daar bovenop een schilfertje. Wanneer deze pukkeltjes samensmelten wordt er plaque gevormd, die vaak wordt bedekt door dikke lagen met huidschilfers. Wanneer deze schilfers vergoten, wordt het goed zichtbaar en dat kan heel lelijk zijn.

Roos is een teken dat de huid van de hoofdhuid zich aan het afpellen is. Het is volkomen normaal dat de huid zich exfoliëert. Het probleem ontstaat wanneer de hoeveelheid van de roos een doorn in het oog wordt. Hiervoor zijn twee redenen. Een overproductie of een niet-effectieve verwijdering. Bij een overproductie ontstaan er ontstekingen aan de hoofdhuid. Bij een niet-effectieve verwijdering is er onvoldoende hygiëne van de hoofdhuid.

Krabben aan deze plaque, hetzij als gevolg van jeuk of als gevolg van de drang om het te verwijderen, is een zeer slecht idee vanwege het Koebner-fenomeen (ook wel bekend als de Koebner-respons of isomorf-respons). Hierdoor kan de psoriasis zich op nog meer gebieden gaan ontwikkelen en kan de ontsteking alleen maar erger worden. Het krabben aan de schilfers zal het alleen maar erger maken.

Af en toe kan seborroisch eczeem van de hoofdhuid worden verward met psoriasis aangezien beide overtollige schilfers produceren en kunnen jeuken.

Zijn er shampoos beschikbaar?

De belangrijkste overweging bij de behandeling is op zoek gaan naar effectieve medicatie voor de huid. Het haar en de mogelijke omvang van de ziekte kunnen een belemmering voor de behandeling zijn. Het verwijderen van de schilfers op een niet-traumatische manier is erg belangrijk. Dit kan worden bereikt door de hoofdhuid vaak te wassen. Met behulp van shampoos die teer, selenium of salicylzuur bevatten, kun je dit gemakkelijk doen.

Dit kan als de schilfers erg opgehoopt zijn tenminste twee keer per dag gedaan worden. Wrijf zachtjes met de vingertoppen over de plekken met schilfers en pas op voor je nagels.

Het mag duidelijk zijn dat de ophoping van schilfers geen gevolg is van een droge huid, maar een gevolg van de overmatige productie van de hoornlaag van de huid.

Soms kan het nodig zijn om de hoofdhuid ‘s nachts met minerale olie te behandelen. Om onaangename rotzooi te vermijden, is het verstandig om het hoofd met een douchekapje of een badmuts te bedekken. Bij een matige of een ernstige hoofdhuidziekte is de toevoeging van een topische steroïde vaak nodig.

De sterkte van de steroïde zal afhangen van de ernst van de aandoening. Het type geneesmiddel (lotion, een oplossing of schuim) is afhankelijk van de voorkeur van de arts en de patiënt.

Het is belangrijk om te onthouden dat de medicatie langs de haren moeten gaan om de hoofdhuid te bereiken. Soms kunnen ook andere medicijnen zoals topische calcipotriol (dovonex, sorilux) in een lotion of in de vorm van schuim ten goede komen.

Sommige medicijnen zijn beschikbaar als combinaties van topische steroïde en calcipotriol.

Wat triggert psoriasis op je hoofdhuid?

De symptomen van psoriasis ontwikkelen of verergeren zich vaak als gevolg van bepaalde triggers. Deze kunnen milieu- dan wel fysiek gerelateerd zijn. De triggers variëren van persoon tot persoon maar heel vaak zijn de triggers van psoriasis:

• Voedselgerelateerde triggers: hoewel er geen duidelijke wetenschappelijk bewijs is voor een aangepast dieet kunnen mensen met psoriasis volle melkproducten, citrusvruchten, gluten en vet voedsel het beste vermijden.
• Alcohol: zwaar drinken of alcoholgebruik kan leiden tot uitbraken van psoriasis. Als je vaak of zwaar drinkt zul je vaker last hebben van psoriasisuitbraken. Als je een probleem met alcohol hebt, overleg dan met je arts hoe je hulp kunt krijgen bij het stoppen met drinken. Het verminderen van alcoholgebruik is voor meer dan alleen je huid verstandig.
• Teveel zon: voor mensen met psoriasis kan te veel zon voor een grote uitbraak zorgen. Terwijl een matige hoeveelheid zon de symptomen in sommige gevallen zou kunnen verlichten, kan zonnebrand voor een uitbraak zorgen. Als je merkt dat een kleine hoeveelheid zon je daadwerkelijk helpt om je symptomen te verlichten, moet je dit wel tot een minimum beperken.
• Koud, droog weer: een koud en droog klimaat kan ook de symptomen van psoriasis verergeren. In dit soort weer wordt door de bittere kou vocht aan de huid onttrokken. Een verwarming kan het nog erger maken. Probeer, tijdens de koudste maanden, de tijd die je doorbrengt in een ruimte met verwarming te beperken en te investeren in een goede luchtbevochtiger voor in je huis.
• Stress: stress en psoriasis gaan vaak hand in hand. Helaas is stress een grote trigger voor uitbraken van psoriasis. Het is belangrijk om te proberen om stress in je leven zoveel mogelijk te beperken. Van yoga- en meditatie-oefeningen is aangetoond dat het groot succes heeft in het verlichten van stress in verband met vele soorten pijn.
• Obesitas: overgewicht kan het risico op psoriasis verhogen en het kan ook de symptomen verergeren. Een onderzoek uit 2013 van JAMA Dermatology toonde het verband aan tussen een caloriearm dieet en minder opflakkeringen en uitbraken op de huid.
• Roken: Tabak kan het risico op psoriasis verhogen en het kan ook de symptomen ernstiger maken.
• Bepaalde medicijnen: sommige medicijnen interfereren met de auto-immuunreactie van je lichaam en kunnen ook een ernstige psoriasis aanval veroorzaken. Deze omvatten bèta-blokkers, die worden gebruikt voor een hoge bloeddruk, steroïdale geneesmiddelen en pillen die worden ingenomen om malaria te stoppen. Vertel het je arts als je psoriasis hebt en een van deze medicijnen hebt voorgeschreven gekregen.
• Infecties: enkele veel voorkomende infecties zoals een keelontsteking (streptokokken faryngitis), spruw (candida albicans) en een ontsteking in de bovenste luchtwegen kunnen leiden tot psoriasisuitbraken. Als je vermoedt dat je besmet bent met een van deze soorten bacteriën raadpleeg dan een arts om onmiddellijk behandeld te worden.
• Sneetjes, beten en huidletsel: als je een beet, een snee, een schaafwond of enige vorm van ander huidletsel ervaart, zul je nieuwe psoriasis laesies in de buurt van het getroffen gebied opmerken. Dit soort verwondingen kunnen ook optreden bij dagelijkse activiteiten zoals het scheren of het werken in de tuin. Bij het uitvoeren van een activiteit die letsel aan de huid kan veroorzaken, moet je extra voorzorgsmaatregelen nemen zoals het dragen van kleding met lange mouwen, handschoenen en het gebruik van een insectenspray.

Hoewel het niet altijd mogelijk is om elke trigger te voorkomen, kan een beetje planning een nieuwe uitbraak wel voorkomen. Draag een hoed en gebruik te allen tijde een zonnebrandcrème. Je weet maar nooit wanneer je aan een zonnige tafel in een restaurant terechtkomt. Als je je individuele triggers leert kennen, kun je de meeste van je uitbraken wel voorkomen en verminderen.

Je kunt jouw specifieke triggers identificeren door het bijhouden van wanneer de symptomen kwamen opzetten. Heb je bijvoorbeeld na een stressvolle week op het werk een uitbraak gehad? Zijn je symptomen erger geworden na een biertje drinken met vrienden? Waakzaam blijven over wanneer de symptomen optreden kan je echt helpen om je potentiële psoriasis triggers te bepalen.

Je arts kan ook je medicijnen evalueren en je algehele gezondheid bekijken om je te helpen om mogelijke triggers te lokaliseren. Zorg ervoor dat je je arts alles vertelt over de voorgeschreven medicijnen die je gebruikt en over de medicatie die je zonder recept koopt.

Je arts kan je eventueel laten overstappen op een andere medicatie of een verandering in de dosering aanbrengen als hij vermoedt dat je medicatie de oorzaak van je uitbraken is. Je moet nooit, zonder eerst je arts te raadplegen, stoppen met het gebruik van een medicatie.

Wat zijn de behandelingen voor psoriasis?

De behandelingen worden vaak gecombineerd en afgewisseld omdat psoriasis ervoor zorgt dat iemand minder goed reageert als de medicatie herhaaldelijk wordt gebruikt. Systemische behandelingen worden niet vaak gebruikt voor psoriasis op de hoofdhuid, maar kan wel worden gebruikt als het elders op het lichaam aanwezig is en/of als de aandoening matig tot ernstig is.

Milde psoriasis op de hoofdhuid

Producten met teer en salicylzuur werken over het algemeen goed voor zeer milde psoriasis op de hoofdhuid. Er zijn vele shampoos, eventueel op basis van teer, op de markt om hoofdhuid laesies te behandelen.

Vergeet niet dat medicinale shampoos gemaakt zijn voor de hoofdhuid en eigenlijk niet voor het haar.

Soms injecteren artsen de hoofdhuid met steroïde medicatie. Dit gebeurt alleen wanneer de aandoening mild is en het maar om een paar gebieden gaat. Steroïdeninjecties worden maar spaarzaam gegeven omdat de medicatie sneller kan worden opgenomen in je systeem.

Matige tot ernstige psoriasis op de hoofdhuid

Als de psoriasis op je hoofdhuid ernstiger is, dan kan het nodig zijn om verschillende behandelingsplannen te proberen voordat je er een vindt die echt werkt.

Als er korstvorming op de hoofdhuid optreedt, samen met een ophoping van schilfers en/of de lymfeklieren in de hals zijn vergroot, dan wijst dat op een schimmelinfectie en moet je arts onmiddelijk een antimicrobiële behandeling voorschrijven.

Topische behandelingen op de hoofdhuid zijn onder andere:

• Anthralin
• Dovonex
• Taclonex
• Tazorac

Veel voorkomende behandelingen met medicatie voor psoriasis zijn onder andere:

• Calcipotriene en calcitriol: deze medicijnen zijn synthetisch of door de mens gemaakte vitamine D tabbletten. Zij werken door het vertragen van de groei van de huidcellen.
• Anthralin (Dritho-Scalp): deze medicatie regelt de DNA-activiteit in de huidcellen en kan schilfers verwijderen.
• Tazarotene: dit is een derivaat van vitamine A. Het wordt gebruikt om de DNA-activiteit te normaliseren en de ontsteking te verminderen.
• Tacrolimus en pimecrolimus: deze medicijnen werken door het verminderen van ontstekingen.
• Salicylzuur: dit geneesmiddel wordt gebruikt om je te ontdoen van dode huidcellen.
• Koolteer: deze medicatie werkt door het verminderen van de ontstekingen en de ophoping van schilfers.
• Methotrexaat
• Orale retinoïden
• Cyclosporine
• Biologics
• Ultraviolet licht: je haren blokkeren het bereiken van de hoofdhuid van de ultraviolet licht (UV) behandelingen. Je kunt betere resultaten bereiken met conventionele UV-units als je je haar heel goed uitspreidt of als je je hoofd kaalscheert. Handmatige apparaten, ook wel UV-kammen genoemd, zijn beschikbaar om een hogere intensiteit van UV-licht te leveren. Als het haar erg dun is of als je hoofd wordt kaalgeschoren kan natuurlijk zonlicht ook helpen.

Tot slot wil ik nog een paar praktische tips met je delen. Doe er je voordeel mee!

• Veel mensen smeren zich ’s avonds in (hun hoofd) met plantaardige olie zodat de hoofdhuid vochtig blijft. Daarnaast kun je wanneer de olie is opgedroogd, makkelijker de schilfers van de hoofdhuid scheiden.
• Een goede doorbloeding van de hoofdhuid is ook belangrijk. Bepaalde massages kunnen voor goede ontspanning zorgen.
• De haren kort knippen. Wanneer de haren korte zijn, kan de hoofdhuid makkelijker verzorgt worden. Sommige mensen laten de haren extra lang groeien zodat het minder opvalt. Toch is het aan te raden dat de haren kort geknipt worden.
• Pas op met het gebruik van haarproducten. Hier valt niet alleen shampoo onder, maar ook haarspray, gel of wax. Het vervelende is dat het een traject is van “trial en error” voordat je weer wat voor je werkt!
• Pas op met het dragen van mutsen en petten, laat je hoofdhuid liever ademen in plaats van het te bedekken. Ook een te warme hoofdhuid kan de problemen opleveren.

Als je meer informatie wilt over Psoriasis, en wat je er aan kunt doen, raad ik je aan om te starten met het Psoriasis Weg Programma, klik hier voor meer informatie en tips. 

Bronnen:

www.psoriasis-association.org.uk/psoriasis-and-treatments/

www.healthcentral.com/skin-care/c/614008/139655/psoriasis-area/

www.galderma.com/Focus-on-the-Skin/Psoriasis/Scalp-psoriasis

www.health.com/health/condition-article/0,,20280095,00.html

essentialoilbenefits.com/what-are-the-best-essential-oils-for-scalp-psoriasis/